Hacim Hesapları (Çözümlü Örnekler)
Anahtar Kelimeler:
Harita Mühendisliği- Hacim HesaplarıÖzet
İnsanoğlu geçmişten günümüze değin bulunduğu yerin konumunu her zaman bilmek, bir yerden diğer bir yere en kısa mesafeden ya da belli duraklardan geçerek ulaşma arzusunda olmuştur. Ayrıca barınma, gıda ihtiyacının karşılanması gibi yaşamını devam ettirebilmesi için gerekli temel ihtiyaçlarını karşılayabilmek amacıyla arazi üzerindeki hâkimiyetini de korumak istemektedir.
Bütün bunların yanı sıra toplumsal ilişkilerin düzenlenmesi ve vergilendirme çalışmaları için mülkiyet sınırlarının belirlenmesi, haritalara olan gereksinimi arttırmıştır. Geçmişten günümüze haritaların kullanımı ve sunulması değişerek gelişmiştir. Eski kayıtlar incelendiğinde MÖ. 5000 yılında Mısır’da toprak yüzölçümüne ve net gelirine dayalı toprak vergi sistemi kurulduğu, Nil nehrinin taşması ve daha sonra geri çekilmesinden doğan ihtilafların giderilmesi için planlardan faydalanıldığı görülmektedir. Dünyanın en eski dokümanları arasında yer alan haritaların M.Ö. 4000 yıllarında tablete çizildiği ve bu tabletin Arabistan çöllerinde bulunduğu bilinmektedir. Tarihin bilinen en eski Dünya haritası ise Piri Reis tarafından 1513 tarihinde yapılmıştır.
Haritaların üretilebilmesi; araziden ölçümlerin alınması, hesaplamaların yapılması ve çizilmesi ile mümkündür. Bu işlem aşamalarında kullanılan alet ve ekipmanlara göre yöntemler değişiklik göstermektedir. Eskiden çelik şerit metre (çsm), çekül, jalon, prizma gibi basit ölçme aletleri ile alım işlemleri yapılmakta, çok fazla emek ve uzun zamanda küçük alanların büyük ölçekli haritaları üretilmekteydi.
Teknolojinin gelişimi ile birlikte günümüzde hızlı, hassas ve kolay ölçümler yapabilecek dijital aletler üretilmiştir. Teodolitlerin yerini elektronik takeometreler, onların yerini GNSS alıcıları, sabit dürbünlü nivoların yerini kompansatörlü (otomatik) nivolar, onların yerini de dijital ve lazer nivolar almıştır. Bilgisayarlardaki yazılımlar yardımıyla hesaplamalar ve haritalar daha az zaman harcanmak suretiyle yapılabilmektedir. Harita çizicilerle arazinin hem iki boyutlu (2B) hem de üç boyutlu (3B) haritaları üretilebilmektedir. Değişen ve gelişen teknolojiyle beraber İnsansız Hava Araçlarının (İHA) ve Lidar sisteminin kullanımı artmış ve hassasiyetlerine göre büyük alanların haritaları çok daha kısa sürelerde yüksek doğruluk ve hassasiyette elde edilebilmeye başlanmıştır. Yakın gelecekte yapay zekâ ve uzay/uydu tekniklerinin gelişimi ile dünya yüzeyinin istenilen doğrulukta modellenmesi kaçınılmaz görülmektedir.
Türkiye’de ilk haritacılık çalışmalarının başladığı tarihlerden itibaren Harita Mühendisliği Bölümünün temel derslerinden birisi olan “Ölçme Bilgisi (Topografya)” birçok hocamız tarafından ele alınmış ve kitap olarak yayınlanmıştır. Bizler de mesleğe yeni adım atan hem Mühendislik Fakültesi Harita/Geomatik Mühendisliği öğrencilerinin hem de Meslek Yüksekokulu Harita ve Kadastro Bölümü öğrencilerinin konuları anlamasını kolaylaştırmak, meslektaşlarımıza yardımcı olmak ve haritacılık işlemlerinin desteklenmesi amacıyla bu kitabı ortaya çıkarmaya karar vermiş bulunmaktayız.
Kitap hazırlanırken 26.06.2018 Tarih ve 30460 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Yönetmeliğine (BÖHHBÜY) göre ölçme yöntemleri, hesaplamaları ve kontroller için hata sınırlarının dikkate alınarak hazırlanmıştır. Ayrıca Kadastro Kanunu, İmar Kanunu ve özellikle BÖHHBÜY gibi mesleki mevzuattan; Ölçme Bilgisi, Topografya ve Arazi Ölçmeleri, Surveying Enginering, Introduction Surveying gibi mesleki kitaplardan; üniversitelerdeki hocalarımızın hazırlamış olduğu ders notlarından; ölçme aletleri üreten firmaların broşürlerinden; yurt içi ve dışı internet kaynaklarından yararlanılmıştır.
Büyük özveri ve sabırla hazırlanan bu kitapta; bizlerin de öğrencilik hayatında sıklıkla karşılaştığı kaynak ve soru bulamama sıkıntısına çözüm olma hedeflenmiştir. Bu doğrultuda Ölçme Bilgisi dersi içerisinde yer alan Hacim Hesabı konusuna ilişkin temel bilgilerin verilmesinden sonra bol miktarda örnek ve çözümleri; günlük hayattın içerisinden resim ve renkli çizimlerle desteklenmiştir.
Kaynaklarından faydalandığımız tüm yazarlara emeklerinden dolayı teşekkür etmeyi bir borç biliriz. Kitabın bütün bölümlerini tek tek inceleyen Doç. Dr. İsmail ŞANLIOĞLU, kitabın hazırlanmasında katkı sağlayan Öğr. Gör. Dr. Ali ULVİ, Öğr. Gör. Atilla KARABACAK, iki ve üç boyutlu bütün şekillerin çizimini yapan Mühendis Engin KANUN, kitabın yazımında, Arş. Gör. Mehmet Özgür ÇELİK, Harita Mühendisleri Ganime Melike OĞUZ, Hatice Gizem GÜMÜŞ DEMİRTAŞ, Arş. Gör. Aydın ALPTEKİN ve Yük. Müh. Yusuf DOĞAN’a, emeklerinden, sabırlarından ve özverilerinden dolayı teşekkür ederiz. Ayrıca kitap için bilgi ve önerilerini paylaşan meslektaşlarımıza da çok teşekkür ederiz.
2015 yılında açılan ve 2019-2020 Akademik yılında eğitim-öğretim hayatına başlayan Mersin Üniversitesi Harita Mühendisliği Bölümü olarak bu kitabın meslektaşlarımıza ve öğrencilerimize faydalı olmasını canı yürekten temenni ederiz. Ayrıca kitap bünyesinde gerek teorik gerekse teknik görüş ve önerilerinizi tarafımıza ileterek kitabın daha iyi bir noktaya gelmesi için yapacağınız katkılardan mutluluk duyarız.
Referanslar
Akyılmaz, O., Acar, M. ve Özlüdemir, M. T. (2007). Koordinat Dönüşümünde En Küçük Kareler ve Toplam En Küçük Kareler Yöntemleri. HKM Jeodezi, Jeoinformasyon ve Arazi Yönetimi Dergisi, 97, 15-22.
Akyürek, S., Yılmaz, M. A. ve Taşkıran, M. (2012). İnsansız Hava Araçları: Muhabere Alanında ve Terörle Mücadelede Devrimsel Dönüşüm, Bilge Adamlar Stratejik Araştırma Merkezi, Ankara.
Alptekin, A., Çelik, M. Ö., Kuşak, L., Ünel, F. B. and Yakar, M. (2019). Anafi Parrot’un heyelan bölgesi haritalandirilmasinda kullanimi. Türkiye İnsansız Hava Araçları Dergisi, 1(1), 33-37.
Alptekin, A., Çelik, M. Ö. ve Yakar, M. (2019). Anıtmezarın yersel lazer tarayıcı kullanarak 3B modellenmesi. Türkiye Lidar Dergisi, 1(1), 1-4.
Alptekin, A., Fidan, Ş., Karabacak, A., Çelik, M. Ö. ve Yakar, M. (2019). Üçayak Örenyeri'nin yersel lazer tarayıcı kullanılarak modellenmesi. Türkiye Lidar Dergisi, 1(1), 16-20.
Alshawabkeh, Y. ve Haala, N. (2004). Integration of Digital Photogrammetry and Laser Scanning for Heritage Documentation. ISPRS XX. Symposium, Com. V., WG 4, 12-23 July 2004, İstanbul.
Alyilmaz, C., Yakar, M. and Yilmaz, H. M. (2010). Drawing of petroglyphs in Mongolia by close range photogrammetry. Scientific Research and Essays, 5(11), 1216-1222.
Anderson, K. ve Gaston, K. J. (2013). Lightweight unmanned aerial vehicles will revolutionize spatial ecology. Frontiers in Ecology and the Environment, 11 (3), 138-146.
Atasoy, V. (2016). Arazi Ölçmeleri. 2. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa.
Austin, R. (2010). Unmanned aircraft systems: UAVS design, development and deployment, United Kingdom, John Wiley & Sons Ltd, p.
Aydın, Ö. (1984). Ölçme Bilgisi 1, İstanbul.
Baykar, (2019). Bayraktar Taktik İHA. Türkiye, http://baykarsavunma.com/sistemler-2/bayraktar-taktik-iha/: [08 Haziran 2019].
Bayrak, T. ve Asri, İ. (2011). İnşaat Mühendisleri için Ölçme Bilgisi Ders Notları, Gümüşhane Üniversitesi, Gümüşhane.
Bektaş, S. (2009). Pratik Jeodezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, ISBN 978-975-7636-65-6, Samsun.
Bhola, R., Krishna, N. H., Ramesh, K. N., Senthilnath, J. ve Anand, G. (2018). Detection of the power lines in UAV remote sensed images using spectral-spatial methods. Journal of Environmental Management, 206, 1233-1242.
Bitelli, G., Dubbini, M. ve Zanattu, A. (2004). Terrestrial Laser Scannimg and Digital Photogrammetry Tecniques to Monitor Landslide Bodies. ISPRS xx. Symposium, Com. V., WG V/2, 12-23 July 2004, İstanbul.
Bornaz, L., Lingua, A. ve Rinaudo, F. (2004). Engineering and Environmental Applications of Laser Scanner Tecniques. ISPRS XX. Symposium, Com. V., WG V/4, 12-23 July 2004, İstanbul.
Bostancı, B. (2010). Yükseklik Ölçmeleri Ders Notları. Erciyes Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Harita Mühendisliği Bölümü, Kayseri.
Büyükaltunel, M.A. (1998). Alet Bilgisi Ders Notları. Selçuk Üniversitesi, Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi, Konya.
Büyükcangaz, H. Planimetre ile Alanların Ölçülmesi, Ders notları. https://docplayer.biz.tr/16314634-Planimetre-ile-alanlarin-olculmesi.html (2019)
Cardon, B. L. (1987). Slope Stakes and Earthwork. The Surveying Handbook, Springer, Boston, MA, 667-694.
Ceylan, A. (2009). Modern Yükseklik Belirleme Teknikleri: Geometrik Nivelman Tarih mi Oluyor? TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, 12. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 1115 Mayıs 2009, Ankara.
Ceylan, A. (2018). Yükseklik Ölçmeleri Ders Notu, Yayımlanmamış, Konya Teknik Üniversitesi, Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi, Harita Mühendisliği Bölümü, Konya.
Ceylan, A. (2019). Yol Projesi Ders Notları. Konya Teknik Üniversitesi, Konya.
Ceylan, A. ve Akkul, M. (2009). GPS ve Nivelman Ölçüleri ile Çekül Sapması Bileşenlerinin Hesaplanması Üzerine Bir Çalışma, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, 12. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 1115 Mayıs 2009, Ankara.
Ceylan, A. ve Tombaklar, Ö. H. (2006). Ölçme Bilgisi (Topografya). 2. Baskı, Selçuk Üniversitesi, Ders Notları Yayın No:56, Konya.
Coşkun, M.Z. Topografya Ders Notları, İstanbul Teknik Üniversitesi, İnşaat Mühendisliği, İstanbul. (2018) https://web.itu.edu.tr/~coskun/contents/lessons/topo/topografya_bolum_7.pdf
Demir, N., Bayram, B., Alkış, Z., Helvacı, C., Çetin, I., Vögtl, T., Ringle, K. ve Steınle, E. (2004). Laser Scanning for Terrestrial Photogrammetry, Alternative System or Combined with Traditional System. ISPRS XX. Symposium, Com. V., WG V/2, 12-23 July 2004, İstanbul.
Demirel, H. ve Üstün, A. (2015). Matematiksel Jeodezi, Ders Notu, Kocaeli Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Harita Mühendisliği Bölümü, Kocaeli.
Doğan, E., Öztan, O. ve Özgen, G. (1995). Harita Bilgisi. Üniversite Yayın No: 3898, Coğrafya Enstitüsü Yayın No: 11, İstanbul.
Doğanalp, S. (2013). Jeodezide Koordinat Sistemleri Ders Notları, Necmettin Erbakan Üniversitesi Harita Mühendisliği Bölümü, Konya.
Eisenbeiß, H. (2009). UAV photogrammetry. DISS. ETH NO. 18515, PhD thesis, ETH Zurich.
Erener, A. and Yakar, M. (2012). Monitoring coastline change using remote sensing and GIS technologies. Lecture Notes in Information Technology, 30, 310-314.
Ergin, N. (1998). Ölçme Bilgisi I. Selçuk Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Bölümü, Konya.
Erkan, H. (1995). Kadastro Bilgisi. 3. Baskı, TMMOB, Harita ve Kadastro Odası, Ankara.
Erkaya, H. (2006). Yükseklik Ölçmeleri. Ders Notları, Yıldız Teknik Üniversitesi, İnşaat Fakültesi, Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Bölümü, İstanbul.
Eroğlu, O. (2013). İnsansız Hava Araçlarında Arazi Verilerine Dayalı Uçuş Yönü Sınırlamasız Konum-lan¬dırma Sistemi Benzetim Çalışması. Yüksek Lisans Tezi, Hava Harp Okulu Komutanlığı, Havacılık ve Uzay Teknolojileri Enstitüsü, Bilgisayar Mühendisliği ABD, Yazılım Mühendisliği BD.
Everaerts, J. (2008). The use of unmanned aerial vehicles (UAVs) for remote sensing and mapping. The International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, 37 (2008), 1187-1192.
Fröhlich, C. ve Mettenlaiter, M. (2004). Terrestrial Laser Scanning- New Perspectives 3D Surveying. ISPRS XX. Symposium, Com. V., WG V/4, 12-23 July 2004, İstanbul.
Gini, R., Passoni, D., Pinto, L. ve Sona, G. (2012). Aerial images from an UAV system: 3D modeling and tree species classification in a park area, International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, 39 (B1), 361-366.
Guarnieri, A., Vettora, A., El-Hakim, S. ve Gonzo, L. (2004). Digiatal Photogrammetry and Laser Scanning in Cultural Heritage Survey. ISPRS XX. Symposium, Com. V., WG V/2, 12-23 July 2004, İstanbul.
Haala, N., Reulke, R., Thies, M. ve Aschoff, T. (2004). Combination of Terrestrial Laser Scanning with High Reslution panoramic Images for Investigations in Forest Applications and Tree Species Recognition. ISPRS XX. Symposium, Com. V., WG V/4, 12-23 July 2004, İstanbul.
HKMO, (1999). TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, 31 Ocak 1988 tarihli, Açıklamalı-Örneklemeli, Büyük Ölçekli Haritaların Yapım Yönetmeliği, 6. Baskı, Ankara.
HKMO, (2012). TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, 15 Temmuz 2005 tarihli, Açıklamalı-Örneklemeli Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim Yönetmeliği, Ankara.
Horzum, F. T., Ölçme Bilgisi Ders Notları, Akdeniz Üniversitesi, Antalya. http://aves.akdeniz.edu.tr/ImageOfByte.aspx?Resim=8&SSNO=2&USER=1640
Hüsrevoğlu, M. ve Tuşat., E. (2018). İki Boyutlu Bazı Datum Dönüşüm Yöntemlerinin İncelenmesi. Geomatik Dergisi, 3(1), 22-34.
Jiang, J., Zheng, H., Ji, X., Cheng, T., Tian, Y., Zhu, Y., Cao, W., Ehsani, R. ve Yao, X. (2019). Analysis and Evaluation of the Image Preprocessing Process of a Six-Band Multispectral Camera Mounted on an Unmanned Aerial Vehicle for Winter Wheat Monitoring. Sensors, 19 (3), 747.
Kadobayashi, R., Kochi, N., Otani, H. ve Furukawa, R. (2004). Comparison and Evaluation of Laser Scanning and Photogrametry and Their Combined us efor Digital Recording of Culturel Heritage. ISPRS XX. Symposium, Com. V., WG V/4, 12-23 July 2004, İstanbul.
Karakış, S. (2012). İnsansız Hava Aracı Yardımıyla Büyük Ölçekli Fotogrametrik Harita Üretim Olanaklarının Araştırılması. Harita Dergisi (147), 13-20.
Kaya, A. (2015). Jeodezi-II Küre ve Elipsoidin Düzleme Tasviri. Karadeniz Teknik Üniversitesi Basımevi, Trabzon.
Koç S. , Taşdemir İ. ve Dinç O. (2015). Mobil Haritalama Yöntemi ile Panorama İstanbul Projesi. TUFUAB VIII. Teknik Sempozyumu, 21-23 Mayıs 2015, Konya.
Koç, İ. (1995). Ölçme Bilgisinde Bazı Konular ve Sayısal Uygulamalar I, İstanbul.
Koç, İ. (1996). Ölçme Bilgisinde Bazı Konular ve Sayısal Uygulamalar II, İstanbul.
Koç, İ. (1998a). Ölçme Bilgisi I. Yıldız Teknik Üniversitesi, İnşaat Fakültesi, Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği, İstanbul.
Koç, İ. (1998b). Ölçme Bilgisi II. Yıldız Teknik Üniversitesi, İnşaat Fakültesi, Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği, İstanbul.
Koç, İ. (2003). (Konum Ölçmeleri ve Mühendislik Ölçmeleri), Ölçme Bilgisi II, İstanbul.
Koç, İ. (2008). Çözümlü Ölçme Tekniği Problemleri. Yıldız Teknik Üniversitesi, İnşaat Fakültesi, Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği, İstanbul.
Kule, A. (2015). İnsansız Hava Aracı Sistemleri Dünü Bugünü Yarını. İstanbul, Beta Basım A.Ş.
Liu, X. (2008). Airborne LiDAR for DTM generation: Some critical issues. Progress in Physical Geography, 32(1), 31-49.
Loweth, R.P. (1997). Manual of Offshore Surveyingfor Geoscientists and Engineers. First edition, Springer-Science+Business Media, B.V. UK.
Marangoz, A.M. Topoğrafya Ders Notları, Takeometri. https://docplayer.biz.tr/39951011-Topografya-takeometri.html Erişim Tarihi: 14.09.2019
MEGEP, 2011, Milli Eğitim Bakanlığı, Harita, Tapu, Kadastro, Orta Öğretim Projeleri, Ankara. https://megepmodulleri.co/harita-tapu-kadastro-alani-megep-modul-kitaplari/
Meng, X., Currit, N., and Zhao, K. (2010). Ground filtering algorithms for airborne LiDAR data: A review of critical issues. Remote Sensing, (2), 833-860.
Mitsakaki, C., Agatza-Balodimou, A. ve Papazissi, K. (2006). Geodetic Reference Frames Transformations. Survey Review, 38(301), 608-618.
Nex, F. ve Remondino, F. (2014). UAV for 3D mapping applications: A review. Applied Geomatics 6(1).
Önal, M. M. (2013). Arazi Ölçmeleri. Topografya, 1. Baskı, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
Özbenli, E. ve Tüdeş, T. (1994). Ölçme Bilgisi, Pratik Jeodezi. 4. Baskı, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi, Genel Yayın No: 87, Fakülte Yayın No: 29, Trabzon.
Özdemir A. ve Körmeçli, P. Ş. (2015). Proje Aplikasyonu Ders Notu. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Ankara.
Özemir, I. ve Uzar, M. (2016). İHA ile Fotogrametrik Veri Üretimi. 6. Uzaktan Algılama-CBS Sempozyumu (UZAL-CBS 2016), 5-7 Ekim 2016, Adana.
Özerman, U. (2012). Yüksekliklerin Ölçülmesi-Nivelman. Topografya Ders Notları, https://web.itu.edu.tr/bilgi/Topografya/Yuks_Olculmesi2012.pdf
Özgen, M. G. (1990). Topografya (Ölçme Bilgisi). İTÜ İnşaat Fakültesi, Jeodezi ve Fotogrametri Mühendisliği Bölümü, İstanbul.
Polat N. ve Uysal M. (2016). Hava Lazer Tarama Sistemi, Uygulama Alanları ve Kullanılan Yazılımlara Genel Bir Bakış. AKÜ FEMÜBİD 16, 035506, 679-692.
Primicerio, J., Di Gennaro, S. F., Fiorillo, E., Genesio, L., Lugato, E., Matese, A. ve Vaccari, F. P. (2012). A flexible unmanned aerial vehicle for precision agriculture. Precision Agriculture, 13 (4), 517-523.
Scherer, M. Total Station ile Polar Konum Belirleme, Bonn Üniversitesi, Çeviri Altıner Y. 61-69. https://www.hkmo.org.tr/resimler/ekler/UC79_4851e8e264415c4_ek.pdf (24.07.2019)
Schofield W. ve Breach, M. (2007). Engineering Surveying, Sixth Edition, Elsevier Ltd. UK and USA.
Schofield, W. (2001). Engineering Surveying. Theory and Examination Problems for Students, Fifth Edition, Butterworth Heinemann, Oxford.
Schulz, T. ve Ingesand, H. (2004). Terrestrial Laser Scanning-Investigations and Applications for High Precision Scanning. FIG Working Week, 22-27 May, Athens.
Selenay, M. F. Çizilmiş Planlardan Alan Ölçmesi, https://slideplayer.biz.tr/slide/3710834/
Shank, V. (2012). Surveying Engineering & Instruments, First Edition, White Word Publications, Delhi.
Simav, M., Yıldız, H., Cingöz, A., Sezen, E., Demirsoy, N.S., Akpınar, İ., Okay, H., Gürer, A., Akçakaya, M., Yılmaz, S., Akça, M.,
Çakmak, R., Karaböce, B., Sadıkoğlu, E. ve Doğan, U. (2015). Türkiye Yükseklik Sisteminin Modernizasyonu ve Gravite Altyapısınınİyileştirilmesi Projesi, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, 15. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 25-28 Mart 2015, Ankara.
Solak, H. İ. (2018). Arazi Ölçmeleri 1. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Uzaktan Eğitim Meslek Yüksekokulu, Harita ve Kadastro Programı.
Songu, C. (1995). Ölçme Bilgisi. I. Cilt, 7. Baskı, Birsen Yayınevi, Ankara.
Sternberg, H., Kersten, Th., Jahn, I. ve Kinzel, R. (2004). Terrestrial 3D Laser Scanning Data Acquisition and Object Modelling for Industrial as-Built Documentation and architectural Applications. ISPRS XX. Symposium, Com. V., WG V/4, 12-23 July 2004, İstanbul.
Şentürk, N., Koç, A. ve Yener, H. (1990). Sayısal Arazi Modelleri ile Dolgu Miktarının Hesaplanması. İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi Dergisi, , İstanbul.
Şerbetçi M. ve Atasoy, V. (1994). Jeodezik Hesap. 2. Baskı, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Trabzon.
TAI, (2017). ANKA Orta İrtifa Uzun Havada Kalışlı (MALE) İHA Sistemi, Türkiye. https://www.tai.com.tr/urun/anka: [08 Haziran 2019].
Taşdemir, Ş., Yakar, M., Ürkmez, A. and İnal, Ş. (2008). Determination of body measurements of a cow by image analysis. In Proceedings of the 9th International Conference on Computer Systems and Technologies and Workshop for PhD Students in Computing (pp. V-8).
Tepeköylü, S. (2016). Mobil Lidar Uygulamaları, Veri İşleme Yazılımları ve Modelleri. Geomatik Dergisi, 1(1), 1-7.
Tombaklar, Ö. H. (1991). Yükseklik Ölçmeleri Ders Notları. Selçuk Üniversitesi, Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi, Konya.
Toprak, A. S. (2014). Fotogrametrik tekniklerin insansız hava araçları ile mühendislik projelerinde kullanılabilirliğinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
TRT, (2018). Türkiye silahlı İHA üreten 6 ülkeden biri haline geldi. Türkiye. https://www.trthaber.com/haber/turkiye/turkiye-silahli-iha-ureten-6-ulkeden-biri-haline-geldi-395988.html: [08 Haziran 2019].
Tüdeş, T. ve Bıyık, C. (1997). Kadastro Bilgisi. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Trabzon.
Ulvi, A. ve Yakar, M. (2014). Yersel Lazer Tarama Tekniği Kullanarak Kızkalesi’nin Nokta Bulutunun Elde Edilmesi ve Lazer Tarama Noktalarının Hassasiyet Araştırması. Harita Teknolojileri Elektronik Dergisi, 6(1), 25-36.
Uren J. ve Price, W. F. (2010). Surveying for Engineers. 5th edition, Palgrave Macmillan.
Uzel, T. ve Gülal, E. (1997). Sayısal Nivolar, Harita ve Kadastro Mühendisliği Dergisi Sayı 83, Ankara.
Ünsal, F. B. (2009). İki Boyutlu Doğrusal Koordinat Dönüşümleri. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 12. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı 11-15 Mayıs 2009, Ankara
Vaníček, P. ve Steeves, R. R. (1996). Transformation of Coordinates Between Two Horizontal Geodetic Datums. Journal of Geodesy, 70(11), 740-745.
Vestel, (2017). Karayel Taktik İHA Sistemi. Türkiye, http://www.vestelsavunma.com/tr/urun-insansiz-hava-araci-sistemleri: [08 Haziran 2019].
Vozikis, G., Haring, A., Vozikis, E. ve Kraus, K. (2004). Laser Scanning: A New Method for Recording and Documentation in Archaelogy. FIG Working Week, 22-27 May, Athens.
Yakar, M. (2009). Digital elevation model generation by robotic total station instrument. Experimental Techniques, 33(2), 52-59.
Yakar, M. and Doğan, Y. (2018). GIS and three-dimensional modeling for cultural heritages. International Journal of Engineering and Geosciences (IJEG), 3(2), 50-55.
Yakar, M. and Doğan, Y. (2017). Silifke Aşağı Dünya Obruğunun İHA Kullanılarak Üç Boyutlu Modellenmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 17(4), 94-101.
Yakar, M. ve Doğan, Y. (2017). Uzuncaburç Antik Kentinin İHA Kullanılarak Eğik Fotogrametri Yöntemiyle Üç Boyutlu Modellenmesi. 16. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, Ankara.
Yakar, M. ve Fidan, Ş. (2019). Topografya 1. Baskı, Atlas Akademi, ISBN 978-605-7839-21-3, Konya.
Yakar, M., Fidan, Ş. ve Karabacak, A (2019). Mesleki Trigonometri (Çözümlü Örneklerle). 1. Baskı, Atlas Akademi, ISBN 978-605-7839-03-9, Konya.
Yakar, M. ve Karabacak, A. (2019). Bilgisayar Destekli Harita Çizimi (Netcad 5.0). 1. Baskı, Atlas Akademi, ISBN 978-605-7839-10-7, Konya.
Yakar, M., Karabacak, A. ve Fidan, Ş. (2019). Harita ve Kadastro’da Mesleki Hesaplamalar (Çözümlü Örneklerle). 1. Baskı, Atlas Akademi, ISBN 978-605-7839-27-5, Konya.
Yakar, M., Kuşak, L. ve Ünel, F. B., (2020). Ölçme Bilgisi II, 1. Baskı, Atlas Akademi, ISBN 978-605-7839-25-1, Konya.
Yakar, M., Kuşak, L., Ünel, F. B. ve Çelik, M. Ö. (2020). Poligon Hesabı (Çözümlü Örnekler). 1.Baskı, Atlas Akademi, ISBN 978-605-7839-23-7, Konya.
Yakar, M., Kuşak, L., Ünel, F. B. ve İban, M. C. (2020). SURVEYING A Comprehensive Guide to Geomatics Engineering Applications, 1, Baskı, Atlas Akademi, ISBN: 978-605-7839-46-6, Konya.
Yakar, M., Kuşak, L., Ünel, F. B. ve Oğuz, M. (2019). Küçük-Yan Nokta ve Kesişim Hesabı (Çözümlü Örnekler). 1. Baskı, Atlas Akademi, ISBN 978-605-7839-26-8, Konya.
Yakar, M., Ünel, F. B. ve Kuşak, L. (2019). Ölçme Bilgisi I, 1. Baskı, Atlas Akademi, ISBN 978-605-7839-14-5, Konya.
Yakar, M., Ünel, F. B., Kuşak, L. ve Çelik, M. Ö. (2019). Temel Ödevler (Çözümlü Örnekler). 1. Baskı, Atlas Akademi, ISBN 978-605-7839-22-0, Konya.
Yakar, M., Ünel, F. B., Kuşak, L. ve Hamal, S.N.G. (2019). Ölçü Hataları ve Alan Hesapları (Çözümlü Örnekler). 1. Baskı, Atlas Akademi, ISBN 978-605-7839-24-4, Konya.
Yakar, M., Yılmaz, H. M., Güleç, S. A. and Korumaz, M. (2009). Advantage of digital close range photogrammetry in drawing of muqarnas in architecture.
Yakar, M., Yılmaz, H. M. and Mutluoǧlu, Ö. (2010). Close range photogrammetry and robotic total station in volume calculation.
Yakar, M., Yılmaz, H. M. ve Mutluoğlu, Ö. (2009). Hacim Hesaplamalarında Laser Tarama Ve Yersel Fotogrametrinin Kullanılması. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 12. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı.
Yakar, M., Yilmaz, H. M. and Mutluoglu, O. (2014). Performance of Photogrammetric and Terrestrial Laser Scanning Methods in Volume Computing of Excavtion and Filling Areas. Arabian Journal for Science and Engineering, 39(1), 387-394.
Yilmaz, H. M., Yakar, M., Mutluoglu, O., Kavurmaci, M. M. and Yurt, K. (2012). Monitoring of soil erosion in Cappadocia region (Selime-Aksaray-Turkey). Environmental Earth Sciences, 66(1), 75-81.
Yılmaz, H. M. and Yakar, M. (2008). Computing of volume of excavation areas by digital close range photogrammetry.
Yastıklı, N. ve Çetin, Z. (2016). Hava Lidar Verileri İle 3b Bina Modellerinin Otomatik Üretimi. 6. Uzaktan Algılama-CBS SEMPOZYUMU (UZAL-CBS 2016), 5-7 Ekim 2016, Adana.
Yerci, M. (1997). Harita Projeksiyonları Ders Notları. Selçuk üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Yayın No: 37, Konya
Yiğit, C. Ö. (2003). Elipsoidal Yüksekliklerin Ortometrik Yüksekliğe Dönüşümünde Kullanılan Enterpolasyon Yöntemlerinin Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Yokoyama, H. ve Chikatsu, H. (2004). 3D Modeling for Historical Structure Using Terrestrial Laser Ranging Data. ISPRS XX. Symposium, Com. V., WG V/4, 12-23 July 2004, İstanbul.
Yurt, K. ve Gökalp, E. (2009). Geometrik ve Gravimetrik (Gel-Gitten Bağımsız) Jeoid Modellerinin Karşılaştırılması: Trabzon Örneği. Harita Teknolojileri Elektronik Dergisi, Cilt: 1, No: 1, 23-31.
Mevzuat
Kanun
Kamulaştırma Kanunu (2942 Sayılı), Yayımlandığı Resmî Gazetenin Tarihi: 8/11/1983, No: 18215.
Tapu Kanunu (2644 Sayılı), Yayımlandığı Resmî Gazetenin Tarihi: 29/12/1934, No: 2892.
Kadastro Kanunu (3402 Sayılı), Yayımlandığı Resmî Gazetenin Tarihi: 9/7/1987, No: 19512.
İmar Kanunu (3194 Sayılı), Yayımlandığı Resmî Gazetenin Tarihi: 09/05/1985, No: 18749.
Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu (5403 Sayılı), Yayımlandığı Resmî Gazetenin Tarihi: 19/7/2005, No: 25880.
Tüzük
Tapu Sicil Tüzüğü, Yayımlandığı Resmî Gazetenin Tarihi: 17/8/2013, No: 28738.
Yönetmelik
Büyük Ölçekli Haritaların Yapım Yönetmeliği, Yayımlandığı Resmî Gazetenin Tarihi: 31/01/1988, No: 19711
Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim Yönetmeliği, Yayımlandığı Resmî Gazetenin Tarihi: 15/07/2005, No: 25876.
Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim Yönetmeliği, Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi: 30/4/2018 No: 2018/11962, Yayımlandığı Resmî Gazetenin Tarihi: 26/6/2018 No: 30460.
Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği, Resmi Gazete Tarihi: 14.06.2014 Resmi Gazete Sayısı: 29030.
İnternet Kaynakları
İnternet kaynaklarına Erişim Tarihi: 01.09.2018-15.10.2019
http://bilgioloji.com/pages/fen/fizik/madde/gaz/gazlarin-hacmi-nasil-olculur/
http://esurveying.net/land-survey/volume-calculation-for-areas-found-using-section-method
http://galileo.selcuk.edu.tr/~sdoganalp/yayinlar/
http://geomatik.beun.edu.tr/gormus/files/2015/10/JDF-459-GPS-Uygulamalar%C4%B1-Ders-Notlar%C4%B1.pdf
http://harita-cesitleri.nedir.org/
http://harita-projeksiyonlari.nedir.org/
http://jerrymahun.com/index.php/home/open-access/vi-directions/101-travcomps-chap-a?showall=&start=1
http://lidya.hacettepe.edu.tr/~demirer/gmt314/gmt314_tr_2017-04-16.pptx
http://sbpturkiye.com/plan-turleri-nelerdir.html
http://tkgm-kadastro.blogspot.com/2013/06/takeometrik-verilerin-saysallastrlmas.html
http://www.bingol.edu.tr/media/254912/2-Koordinat-Sistemleri-ve-Donusumler.pdf
http://www.cevir.gen.al/alan-birimleri/alan-birimleri-cevir.php
http://www.dicle.edu.tr/a/oakkoyun/dersler/mds412files/Ders-1.pdf
http://www.fao.org/3/R7021E/r7021e05.htm#4.3.2%20the%20double%20prismatic%20square
http://www.ihsanunal.com/fen/index.php/kimya1/maddelerin-ayirt-edici-ozellikleri
http://www.jefo.com.tr/Calisma_Konulari4.htm
http://www.kursatozcan.com/ders_notlari/olcme_bilgisi.pdf
http://www.minarealemleri.com/altin-minare-alemi/
http://www.muhendisalemi.com/invar-metalifeni36-ve-kullanim-alanlari/
http://www.paksoyteknik.com.tr/
http://www.paksoyteknik.com.tr/images/PAKSOY-TOPCON/LAZER_NIVO/RL-H5/Topcon-Rl%20H4C-Laser-Level.mp4
http://www.sektorharita.com/hassas-nivelman-yukseklik-olcmeleri.html
http://www.serdarteknoloji.com/urun-solIt-araC-takIp-sIstemI-1579.html
https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/15586/mod_resource/content/0/KONU3_PROJEKSIYON.pdf (Ankara Üniversitesi, Açık Ders Malzemeleri, Projeksiyon, 2019)
https://cosmosmagazine.com/physics/explainer-what-s-the-difference-between-mass-and-weight
https://docplayer.biz.tr/2910433-1-harita-bilgisi-ve-topografik-haritalar.html
https://docplayer.biz.tr/47851218-Sekil-yatay-dogrultu-ve-dusey-aci.html (30.08.2019)
https://e-okulbilgi.com/enlem-ve-boylam-nedir-yerel-saat-nasil-hesaplanir-345.html
https://geo-matching.com/terrestrial-laser-scanners/tx8
https://gisgeography.com/map-elements-how-to-guide-map-making/
https://gokturkharita.com/Ders-Notlari
https://iujfk.files.wordpress.com/2012/03/yukseklikolcmeleri_halilerkaya.pdf
https://jeodezi.boun.edu.tr/sites/jeodezi.boun.edu.tr/files/dosyalar/files/JEODEZI_BUKRDAE_GED.pdf (Boğaziçi Üniversitesi, Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü, Jeodezi Anabilim Dalı Notları, 2019)
https://kartoweb.itc.nl/geometrics/Introduction/introduction.html
https://leica-geosystems.com/products/laser-scanners/scanners
https://ormuh.org.tr/uploads/docs/Harita%20bilgisi.pdf
https://ourplanetary.com/mobile-lidar-how-does-it-work/
https://paperzz.com/doc/6138789/lidar-market-trends--2016---2024
https://personel.omu.edu.tr/docs/ders_dokumanlari/2891_91396_1298.pdf 20.07.2019
https://s3.amazonaws.com/suncam/docs/227.pdf
https://sabis.sakarya.edu.tr/content.lms.sabis.sakarya.edu.tr › Uploads › 7._konu_nivelman.doc (30.08.2019) content.lms.sabis.sakarya.edu.tr/.../2.konu_basit_ölçme_aletleri_ve_boy_ölçmeleri.doc
https://slideplayer.biz.tr/slide/3983401/
https://studylibtr.com/doc/936176/yükseklik-ölçmeleri
https://studylibtr.com/doc/946550/gps-tekni%C4%9Fi-ders-notlar%C4%B1
https://tr-tr.facebook.com/media/set/?set=a.265545706799532.63525.253285974692172
https://www.baytekin.com.tr/urun/fiberglass-miralar/5-mt-fiberglass-teleskopik-mira
https://www.baytekin.com.tr/urunler/mira-ve-jalonlar
https://www.cpp.edu/~hturner/ce220/quantity_surveys.pdf
https://www.derscografya.com/uzunluk-ve-alan-hesaplamalari/
https://www.dunyaatlasi.com/deniz-feneri-nedir-nasil-calisir/
https://www.faro.com/tr-tr/urunler/construction-bim-cim/faro-focus/
https://www.geodynamicsgroup.com/services/mobile-laser-scanning/
https://www.harita.gov.tr/e-3-terimler-sozlugu.html
https://www.harita.gov.tr/images/dergi/makaleler/131_2.pdf
https://www.harita.gov.tr/urun-80-jeoit-yuksekligi-kestirimi--1-100-000-olcekli-pafta-bazinda-.html
https://www.hkmo.org.tr/resimler/ekler/fea4ad2eb165358_ek.pdf
https://www.lazermetre.org/blog/115-lazermetre-nedir-ne-icin-kullanilir
https://www.saksici.net/blog/cam-elyafi-fiberglass-nedir
https://www.semiconductorstore.com/blog/2015/What-is-the-Difference-Between-GNSS-and-GPS/1550/
https://www.slideshare.net/AmianRon/lecture-1-precise-levelling
https://www.spotbalik.com.tr/Garmin-Etrex-30-X-El-Tipi-Gps,PR-2272742.html
https://www.thoughtco.com/surface-area-and-volume-2312247
https://www.tumdersler.net/kutle-ve-hacim-ozet-4-sinif-fen-bilimleri/
https://www.ugpti.org/dotsc/engcenter/downloads/2011-03_EarthworkAndMassDiagrams.pdf
https://web.itu.edu.tr/~coskun/contents/lessons/topo/topografya_bolum_11.pdf
https://www.wired.com/story/think-weight-and-mass-are-the-same-nope-and-heres-why-it-matters/
www.yarbis.yildiz.edu.tr › erkaya_802ef1e7ebf744c5366feb738b185287
www.yarbis.yildiz.edu.tr/web/.../atinc_89255a0e7c329da8ac80a9dbcc9bae16.doc
