Üstün yetenekli öğrenciler ve akranlarının sosyal medya bağımlılık düzeylerinin karşılaştırmalı incelenmesi
Keywords:
Sosyal medya bağımlılığı , Üstün yetenekli öğrenci , İnternet kullanımıAbstract
İnternet kullanımı, 21. yüzyılda sosyal, kültürel ve ekonomik yaşamı şekillendiren temel bir unsur olmuştur. Sosyal medya platformları, bireylerin duygu ve düşüncelerini paylaşmalarını sağlarken aşırı kullanım ve bağımlılığa yol açabilmektedir. Araştırmalar, sosyal medya kullanımının bağımlılık eğilimlerini artırdığını göstermektedir. Üstün yetenekli öğrenciler arasında sosyal medya bağımlılığının değerlendirilmesi bu yüzden önemlidir. Bu çalışmanın temel amacı, üstün yetenekli lise öğrencileri ile yaşıtlarının sosyal medya bağımlılık düzeylerini belirlemek ve çeşitli değişkenlere göre incelemektir. Bu araştırmada karma yöntem kullanılmıştır. Nicel verilerin elde edilmesi tarama modeli, öğrencilerin sosyal medya kullanımıyla ilgili derinlemesine analiz yapılması için nitel araştırma yöntemlerinden yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Nicel verilerin analizi sonucunda, üstün yetenekli öğrencilerin sosyal medya bağımlılık düzeylerinin akranlarından anlamlı olarak farklılaşmadığı görülmüştür. Ayrıca cinsiyet ve sınıf düzeyine göre de anlamlı bir fark bulunamamıştır. Nitel verilerin analizi sonucunda ise, bazı öğrencilerin sosyal medyayı hayatlarının ayrılmaz bir parçası olarak gördüğü, bazılarının ise sosyal medya kullanım sürelerinden rahatsız olduğu ancak buna rağmen kullanmaya devam ettiği belirlenmiştir. Geleceğin liderleri olacak gençlerin sosyal medya kullanımının dengeli olması ve bağımlılığa dönüşmemesi için önleyici önlemler alınması gerekmektedir.
References
Deniz, L., & Gürültü, E. (2018). Lise öğrencilerinin sosyal medya bağımlılıkları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 26(2), 355-367. https://doi.org/10.24106/kefdergi.389780
Öztürk, M. F., & Talas, M. (2015). Sosyal medya ve eğitim etkileşimi. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 7(1), 101-120.
Fuchs, C. (2011). An alternative view of privacy on Facebook. Information, 2(1), 140-165. https://doi.org/10.3390/info2010140
Çiftçi, H. (2018). Üniversite öğrencilerinde sosyal medya bağımlılığı. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(4), 417-434.
Savcı, M., & Aysan, F. (2017). Teknolojik bağımlılıklar ve sosyal bağlılık: İnternet bağımlılığı, sosyal medya bağımlılığı, dijital oyun bağımlılığı ve akıllı telefon bağımlılığının sosyal bağlılığı yordayıcı etkisi. Dusunen Adam, 30(3), 202-216. https://doi.org/10.5350/DAJPN2017300304
Gürmen, S. (2016). Bağlanmak ya da bağlanmamak: Teknoloji bağımlığının aile ilişkileri üzerindeki etkisi. Uluslararası Teknoloji Bağımlılığı Kongresi.
Ayğar, B. B., & Uzun, B. (2018). Sosyal Medya Bağımlılığı Ölçeği’nin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 5(3), 1-19.
Taş, İ. (2017). Ergenler için sosyal medya bağımlılığı ölçeği kısa formunun (SMBÖ-KF) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Online Journal of Technology Addiction and Cyberbullying, 4(1), 27-40.
O’Keeffei, G.S., & Clarke-Pearson, K. (2011). Clinicalreport - Theimpact of social media on children, adolescents, and families. http://pediatrics.aappublications.org/content/127/4/800
Van den Eijnden, R. J., Lemmens, J. S., & Valkenburg, P. M. (2016). The social media disorder scale. Computers in human behavior, 61, 478-487. https://doi.org/10.1016/j.chb.2016.03.038
Karabulut, E., Şahin, K., Bal, E., Gül, M. A., & Kundak, S. (2023). Üstün yetenekli öğrencilerin ve akranlarının su okuryazarlığı düzeylerinin karşılaştırmalı incelenmesi. İçel Dergisi, 3(1), 27-35.
Millî Eğitim Bakanlığı, (2007). “Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi”, Tebliğler Dergisi: Şubat 2007 / 2593. http://mevzuat.meb.gov.tr/html/2593_0.html
Clark, B. (1997). GrowingUpGifted (5. Ed.). UpperSaddleRiver, New Jersey, Columbus, Ohio: Merrill.
Çömlekçi, M. F., & Başol, O. (2019). Gençlerin sosyal medya kullanım amaçları ile sosyal medya bağımlılığı ilişkisinin incelenmesi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(4), 173-188. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.525652
Baz, F. Ç. (2018). Sosyal medya bağımlılığı: Üniversite öğrencileri üzerine çalışma. OPUS International Journal of Society Researches, 9(16), 276-295. https://doi.org/10.26466/opus.470118
Güney, M., & Taştepe, T. (2020). Ergenlerde sosyal medya kullanımı ve sosyal medya bağımlılığı. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(2), 183-190.
Bilgin, M. (2018). Ergenlerde sosyal medya bağımlılığı ve psikolojik bozukluklar arasındaki ilişki. The Journal of International Scientific Researches, 3(3), 237-247. https://doi.org/10.23834/isrjournal.452045
Aktan, E. (2018). Üniversite öğrencilerinin sosyal medya bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Erciyes İletişim Dergisi, 5(4), 405-421. https://doi.org/10.17680/erciyesiletisim.379886
Özgenel, M., Canpolat, Ö., & Ekşi, H. (2019). Ergenler için sosyal medya bağımlılığı ölçeği (ESMBÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 6(3), 631-664. https://doi.org/10.15805/addicta.2019.6.3.0086
Köroğlu, İ. Ş. (2015). Üstün yetenekli dijital yerlilerin sosyal medya kullanımları üzerine nicel bir çalışma. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 40(2), 266-290.
Kılıç, D. & Ateşgöz, K. (2018). Üstün yetenekli çocukların sosyal medya kullanım motivasyonları. 1st International CICMS Conference 4-5 May, 2018 Kuşadası, Turkey.
Ervasa, T. N. (2019). Üstün yetenekli öğrencilerin sosyal beceri düzeyleri ile sosyal medya kullanımı arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi, Amasya Üniversitesi].
Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayıncılık.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2003). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara, Seçkin Yayınları.
Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., & Ullman, J. B. (2013). Using multivariate statistics, 6, 497-516. Boston, MA: Pearson.
Sarkar, N. (2023). Social Media Addiction and Academic Achievement of Secondary Level School Students. International Journal for Multidisciplinary Research, 5(5), 1-9.
Azizi, S. M., Soroush, A., & Khatony, A. (2019). The relationship between social networking addiction and academic performance in Iranian students of medical sciences: a cross-sectional study. BMC psychology, 7, 1-8. https://doi.org/10.1186/s40359-019-0305-0
Fauzi, R., Saaiddin, N. I., Ibrahim, N. S., & Abdullah, S. S. (2021). Effect of social media addiction on academic performance among nursing students. The Malaysian Journal of Nursing (MJN), 13(1), 3-9. https://doi.org/10.31674/mjn.2021.v13i01.001
Kim, K. J., & Kee, C. (2012). Gifted students’ academic performance in medical school: A study of Olympiad winners. Teaching and learning in medicine, 24(2), 128-132. https://doi.org/10.1080/10401334.2012.664535
Zbainos, D., & Beloyianni, V. (2018). Creative ideation and motivated strategies for learning of academically talented students in Greek secondary school. Gifted and Talented International, 33(1-2), 3-14. https://doi.org/10.1080/15332276.2018.1547620
Tecimer, B., & Balcı, S. (2023). Self-Esteem, Social Media and Internet Addiction Regarding Adult Individuals. International Journal of Educational Research Review (IJERE), 8(4), 697-715
Zam, S., Dendup, T., & Tenzin, K. (2022). Social media addiction and self-esteem in relation to gender of students. Bhutan Journal of Research and Development, 11(1), 92-107. https://doi.org/10.17102/bjrd.rub.11.1.028
