Türkiye’nin İlk Elektrik Santrali: Tarsus’un Enerji Tarihindeki Yeri ve Önemi
Keywords:
Tarsus Elektrik Santrali, Türkiye’nin Modernleşmesi, Enerji Tarihi, Türkiye’nin ilk Elektrik SantraliAbstract
Elektrik, hem günlük yaşamı hem de ekonomik, bilimsel ve teknolojik gelişmeleri etkileyerek modern uygarlığın temel taşlarından biri haline gelmiştir. Osmanlı İmparatorluğu'nun 19. yüzyıldaki modernleşme çabaları, şehirlerin altyapısının modernleştirilmesi ve sokakların elektriklendirilmesi gibi toplumsal ilerleme göstergeleri tarafından şekillendirilmiştir. Türkiye'de elektrik enerjisiyle tanışan ilk şehirlerden biri olan Tarsus, bu süreçte önemli bir örnek teşkil etmiştir. 1910 yılında tamamlanan Tarsus Santrali, Türkiye'nin ilk hidroelektrik santrallerinden biri olup, bölgesel kalkınmaya katkıda bulunmuştur. 75 kilovat kapasiteli bu santral, şehrin aydınlatma sorununu çözmüş ve modern enerji altyapısının ilk örneklerinden biri olmuştur. Tarsus Belediyesi'nin girişimiyle kurulan santral, kısa süre sonra Tarsus Elektrik Komandit Şirketi'ne devredilmiş, ancak belediyenin denetimi altında işletilmiştir. Elektrik enerjisinin kentsel yaşama girmesi, Tarsus'un sosyal ve ekonomik yapısında köklü değişikliklere yol açmış ve ticari faaliyetleri canlandırmıştır. Tarsus Santrali, sadece teknik bir başarı değil, aynı zamanda Osmanlı modernleşme sürecinin pratik yansımalarından biridir. Sanayi ve enerji tarihinde öncü konumunun yanı sıra santral, modernleşmenin toplumsal yapıyı dönüştürme potansiyelini de ortaya koyuyor. Tarsus Santrali bugün, enerji ve sanayi tarihine ışık tutan bir miras olarak varlığını sürdürüyor ve modernleşmenin kent yaşamına etkilerini yansıtan bir sembol haline geldi.
References
Arslan, O. (2017). Tarsus elektrik altyapısı tarihine bir bakış (1906-1938). Tarih İncelemeleri Dergisi, 32(1), 1-16.
ARSLAN, O. (2020). MODERNLEŞEN BİR LİMAN KENT: ELEKTRİKLİ MERSİN (1914-1939). Çukurova Araştırmaları Dergisi, 4(6), 27-41.
Özdemir, N. (2011). Türkiyede elektriğin tarihsel gelişimi (1900-1938) (Master's thesis, Ankara Universitesi (Turkey)).
Yurtoğlu, N. (2018). Cumhuriyet Türkiyesinde elektrik enerjisi üretimi ve enerji politikaları (1923-1960). Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 34(98), 227-280.
Karayaman, M. (2014). Ankara elektrik Türk anonim şirketi tarihçesi (1929-1939). Osmanlı Bilimi Araştırmaları, 16(1), 50-72.
Özdemir, N. (2016). İmparatorluktan Cumhuriyete Türkiye’de elektriğin tarihsel gelişimi. Osmanlı Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, 2(3), 17-32.
Uğuz, S. (2011). I. Meşrûtiyetten Cumhuriyetin ilk yıllarına Tarsus (1876-1926).
İpek, N. (2004). Türkiye’de Elektrik Enerjisinin Gelişiminin ve TEK’in Kısa Tarihçesi. Elektrik Mühendisliği Dergisi, 424, 22-23.
Fotoğraf 12/12/2024 tarihinde yazarlardan Osman ECER tarafından çekilmiştir.
