Değerlerin kaybolmasında sosyal medya etkisi ve değerler eğitiminden beklentiler, öğrenci-öğretmen-veli görüşlerinin karşılaştırılması (Mersin İli Örneği)
Keywords:
Değerler, Öğrenci-öğretmen-aile, Sanal ortamAbstract
Çalışmada değerlerin kaybolmasında sosyal medya etkisine öğrenci-öğretmen ve velilerin değerler eğitiminden beklentileri hakkındaki görüşleri karşılaştırılacaktır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden görüş belirleme tekniği ve betimsel analiz yöntemi benimsenmiştir. Katılımcılar seçkisiz örnekleme türlerinden, rastgele örneklem yoluyla belirlenmiştir. Çalışmaya 144 öğrenci, 49 öğretmen, 120 veli katılmıştır. Alan uzmanlarından görüş alınarak yapılandırılmış görüş belirleme formu oluşturulmuştur. Formda demografik özellikler, değerler eğitimi bilgi düzeyi, değerlerin kaybolmasındaki sebepler, sanallık ile kaybolan değerler, eğitim kurumlarında öne çıkması gereken değerler, eğitim kurumlarının değerlerin bireylere aktarılmasında görevinin ne olduğu ve sıralamada eğitim kurumlarının öncelik sırasının belirlenmesine yönelik sorular sorulmuştur. Sonuçlarda cinsiyet faktörü öğretmen grubunda etken olmamış, öğrenci ve veli grubunda etken olmuştur. Değerlerin kaybolması konusunda katılımcılar sanallığı sebep olarak göstermişlerdir. Küreselleşme ve kişisel sebepler değerlerin zayıflamasında ya da kaybolmasında etken olarak görülmemiştir. Kaybolduğuna inanılan ve eğitim kurumlarınca verilmesi gerektiğine inanılan değerler saygı, dürüstlük ve sorumluluk şeklinde değerlendirilmiştir. Katılımcılar değerlerin bireylere aktarılmasında ilk önceliğin ailede, sonra okullarda ve en son olarak toplumda olması gerektiğini belirtmişlerdir. Araştırmada kız öğrencilerin erkek öğrencilere göre daha fazla değerler eğitimi bilgisine sahip olduğu, hiç bilgi sahibi olmayan erkek öğrenci sayısının kız öğrenci sayısından daha fazla olduğu görülmüştür. Öğretmen grubunun öğrenci ve veli gruplarına göre daha üst derecede değerler eğitimi bilgisine sahip oldukları belirlenmiştir.
References
Yaman, H. Taflan, S. & Çolak, S. (2009). İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarında yer alan değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 7 (18), 107-120.
Aydın, M. Z., & Akyol Gürler, Ş. (2014). Okulda Değerler Eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Şahin T. & Katılmış, A. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının değerler eğitimi öz-yeterlilikleri, Alan Eğitimi Araştırmaları Dergisi (ALEG), 2(1), 1-16
http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5c36164bc34843.12596512
Yeşil, R., & Aydın, D. (2007). Demokratik değerlerin eğitiminde yöntem ve zamanlama. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 65-84.
Çengelci T., Hancı B. & Karaduman H. (2013). Okul ortamında değerler eğitimi konusunda öğretmen ve öğrenci görüşleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 33-56
Kaymakcan, R., & Meydan, H. (2011). Din kültürü ve ahlak bilgisi programları ve öğretmenlerine göre değerler eğitimi. Değerler Eğitimi Dergisi, 9(21), 29-55
Kaymakcan, R. (2007). Yeni ortaöğretim din kültürü ve ahlak bilgisi programı inceleme ve değerlendirme raporu. İstanbul: Sabancı Üniversitesi Eğitim Reformu Girişimi.
Deveci, H. & Selanik, A. T. (2009). İlköğretim öğrencilerinin günlüklerine göre günlük yaşamda değerler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (6), 67-181.
Hopurcuoğlu, A., & Akaydın, Ş. (2016). Ortaokul öğrencilerinin medya okuryazarlık düzeyleri. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11(3), 1273-1286.
Ayaydın Y. ve Yıldız Ayaydın H. (2018). Sosyal medyanın değer oluşturma sürecindeki rolünün öğrenci görüşleriyle incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 16(35), 57-89
Yazıcı, K. (2014). Medya ve Değerler. Turan, R., & Ulusoy, K. (Ed.) Farklı Yönleriyle Değerler Eğitimi (s. 141-190). Pegem Akademi Yayınları: Ankara
Özen, Y. (2014). Kişisel ve sosyal sorumluluk bağlamında medya ve ahlak. Journal of European Education, 4(2), 1-10.
Khurana, N. (2015). The impact of social networking sites on the youth. J. Mass Commun. Journal, 5(12), 5-8.
İnal. Z. F., (2013) İşe Alım Süreçlerinde Başvurulan Bir Kaynak Olarak Sosyal Medya. Kaymakcan, R. Kenan, S. Hökelekli, H. Arslan, Ş., & Zengin. M. (Ed.). Değerler ve Eğitim (s. 698-710). Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları: İstanbul.
Kılıç, D. (2012). Medya Kavramı ve Toplum. Gürcan, İ. H. (Ed.). Medya ve İletişim (s. 73-90). Anadolu Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi Yayınları: Eskişehir.
Rideout, V. (2012). Social Media, Social Life: How Teens View Their Digital Lives, Common Sense Media’s Program for the Study of Children and Media. Erişim: 5 Kasım 2017. https://www.commonsensemedia.org/research/social-media-social-life-how-teens-view-their-digital-lives.
Oğuz, S., & Sözcü, U. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarına göre sosyal medya kullanımının değerler üzerine etkisi. Electronic Turkish Studies, 11(9), 617-634.
Yiğit, B. E., Çolak, Ö., Tosun, K. S., & Cangüven, H. D. (2022). Öğrencilerin pandemide değişen beslenme alışkanlıkları. Ulusal Eğitim Dergisi, 2(1), 76-99.
Er-Türküresin H., Başer E. H. & Yapıcı H. (2018). Ortaokul öğrencilerinin dayanışma kavramına ilişkin algıları: Metafor analizi örneği. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, UBEK-2018, 61-80
Katılmış, A. (2010). Sosyal Bilgiler Derslerindeki Bazı Değerlerin Kazandırılmasına Yönelik Bir Karakter Eğitimi Programının Geliştirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Akbaş, O. (2008). Değer eğitimi akımlarına genel bir bakış. Değerler Eğitimi Dergisi Cilt 6, No. 16, 9-27, Aralık 2008
Çengelci, T. (2010). İlköğretim Beşinci Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitiminin Gerçekleştirilmesine İlişkin Bir Durum Çalışması. Yayınlanmamış doktora tezi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü
Kuş, D. (2009). İlköğretim Programlarının, Örtük Programın ve Okul Dışı Etmenlerin Değerleri Kazandırma Etkililiğinin 8. Sınıf İlköğretim Öğrencilerinin ve Öğretmenlerinin Görüşlerine Göre İncelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Tepecik, B. (2008). Sosyal Bilgiler Dersinde Sorumluluk Değerinin Kazandırılmasına İlişkin Öğretmen Görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir
Yıldırım, K. (2009). Values education experiences of Turkish class teachers: A phenomonological approach. Eğitim Araştırmaları-Eurasian Journal of Educational Research, 35, 165.
Yiğittir, S. (2010). İlköğretim öğrenci velilerinin okullarda kazandırılmasını arzuladığı değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 8 (19), 207-223.
Ekşi, H. (2003). Temel insani değerlerin kazandırılmasında bir yaklaşım: Karakter eğitimi programları. Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (1), 76-96.
Aydın, A. (2005). Dil ve tarih coğrafya fakültesi öğrencilerinin değer hiyerarşileri ile ilahiyat fakültesi öğrencilerinin değer hiyerarşilerinin karşılaştırılması. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
Samancı, O. (2009). İlköğretim öğrencilerinin sosyal ilişkilerinde önem verdikleri değer ve beklentiler. III. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi 18-20 Haziran 2007 Adana içinde (ss. 287-291). Ankara: MEB Devlet Kitapları Basımevi.
Uzunöz, A., Aktepe,V., & Köybaşı E. (2018). Değer analizi yaklaşımı yoluyla dürüstlük değerine dönük öğrenci cevaplarının incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi [Journal of Theoretical Educational Science], 11(3), 606626
Yılmaz, E. (2009). Öğretmenlerin değer tercihlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 7 (17), 109-128.
Dönmez, B., & Cömert, M. (2007). İlköğretim okulu öğretmenlerinin değer sistemleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 5 (14), 29-59
Aktepe, V. & Yel, S. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin değer yargılarının betimlenmesi: Kırşehir ili örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(3), 607622.
Akbaş, O. (2009). İlköğretim okullarında görevli branş öğretmenlerinin değer öğretimi yaparken kullandıkları etkinlikler: 2004 ve 2007 yıllarına ilişkin bir karşılaştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 403-414.
Baydar, P. (2009). İlköğretim beşinci sınıf sosyal bilgiler programında belirlenen değerlerin kazanım düzeyleri ve bu süreçte yaşanılan soruların değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Adana: Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Turan, S., & Aktan, D. (2008). Okul hayatında var olan ve olması düşünülen sosyal değerler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 227-259.
Sözbilir, M. (2009). Nitel veri analizi. Retrived from http://fenitay. files. wordpress. com/2009/02/1112-nitel-arac59ftc4b1rmada-veri analizi. pdf on, 17, 2014.
Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1).
Gömleksiz, M. N. (2007). Lise öğrencilerinin toplumsal değerlere ilişkin tutumları: Elazığ ili örneği.
Bulut, S. S. (2012). Gazi eğitim fakültesi öğrencilerinin değer yönelimleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 3 (1), 216-238.
Kaplan, S. E., & Sulak, S. A. (2017). Ortaokul Öğrencilerinin Toplumsal Değerlere Yönelik Bakış Açılarının Farklı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Bartin Üniversitesi Egitim Fakültesi Dergisi, 6(3), 839A-858.
Yapıcı, A. & Zengin, Z. S. (2003). İlâhiyat fakültesi öğrencilerinin değer tercih sıralamaları üzerine psikolojik bir araştırma: Çukurova. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(4), 173-206.
Özkul, A. S. (2007). Yaşam ve çalışma değerlerini etkileyen faktörler SDÜ öğrencileri üzerine bir araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta
Yılmaz, K., & Ersoyol, H. (2013). Medyanın değişen çocukluğa etkisi konusunda veli, öğretmen ve öğretmen adaylarının görüşleri. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(4), 759-777.
Demir, Ü. (2016). Sosyal medya kullanımı ve aile iletişimi: Çanakkale’de lise öğrencileri üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 9(2), 27-50.
Gömleksiz, M. N., & Cüro, E. (2011). Sosyal bilgiler dersinde yer alan değerlere ilişkin öğrenci tutumlarının değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 96-130.
Keskin, Y. (2008). Türkiye’de sosyal bilgiler öğretim programlarında değerler eğitimi: Tarihsel gelişim, 1998 ve 2004 programlarının etkililiğinin araştırılması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Aslan, R. (2007). Öğretmen Görüşlerine Göre İlköğretim Birinci Basamaktaki Öğrencilerin Temel Bilgi, Beceri ve Değerleri Kazanma Düzeyleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Temur, Ö. D., & Yuvacı, Z. (2014). Okul öncesi değer eğitimi uygulayan okullardan seçilen değerlerin ve etkinliklerin incelenmesi. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 122-149.
Büyükkaragöz, S. (1990). Okula uyumsuzluk ve başarısızlıkta ailenin rolü. Eğitim ve Bilim, 14(78).
Kılbacak, A., Güldüren, M., Köroğlu, H., & Cangüven, H. D. (2019). Devlet ve Özel Fen Liselerine Devam Eden Öğrencilerin Değerler Eğitimi ile İlgili Görüşlerinin Karşılaştırılması (Mersin İli Örneği). In 2ND International Congress Of Eurasıan Socıal Scıences (Vol. 2, pp. 315-335).
Cangüven, H. D., Taş, G., Dağdelen, E. N., Kaçan, H., Durduran, İ., Cangüven, H., Baya, S., Erpehlivan Baya, A. & Göçer, A. (2022). Eğitimde Kültür, Dil ve Türkçe İlişkisi, Karşılaştırma Çalışması. Ulusal Eğitim Dergisi, 2(13 Mayıs Dil Bayramı Özel Sayısı), 258-296.
Yürük, S. E., & Atıcı, B. (2017). Dijital öykü temelli değerler eğitimi materyallerinin öğrencilerin değer kazanımına etkisi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 56-74.
