Üstün yetenekli öğrencilerin ve akranlarının su okuryazarlığı düzeylerinin karşılaştırmalı incelenmesi
Keywords:
Su okuryazarlığı, Su tasarrufu, Su bilinci, Su duyarlılığıAbstract
Su okuryazarlığı; kıt su arzının etkin kullanımı konusunda eğitim ve farkındalık olarak tanımlanabilir. Suyun korunması ve sürdürülebilmesi konusunda duyarlı bireylere liderlik edecek “su okuryazarı” insanlara ihtiyaç duyulmaktadır ve üstün yetenekli bireylerin bu liderliği üstlenebilecek kapasiteye sahip oldukları düşünülmektedir. Bu nedenle üstün yetenekli bireylerin ve akranlarının su okuryazarlıklarının belirlenmesi, bu ihtiyacın nasıl karşılanacağına yönelik ilk adımı oluşturmaktadır. Bu çalışmanın amacı üstün yetenekli lise öğrencileriyle devlet okulları veya özel okullarda öğrenim gören akranlarının su okuryazarlığı düzeylerini karşılaştırmak ve cinsiyet, sınıf düzeyi ve aile aylık gelirine göre karşılaştırmalı incelemesini yapmaktır. Bu amaç doğrultusunda araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılmış ve 51 üstün yetenekli öğrenci ve 118 akran olmak üzere 169 lise öğrencisine “Su Okuryazarlığı Ölçeği” uygulanmıştır. Çalışmada üstün yetenekli öğrencilerin ve akranlarının su okuryazarlığı düzeylerinde anlamlı bir fark bulunamamıştır. Elde edilen bulgular ışığında üstün yetenekli öğrencilerin su okuryazarlığı eğitimlerinin yeterli nitelikte olmadığı şeklinde yorumlanmıştır. Son olarak suyun geleceği için lise öğrencilerinin su okuryazarlığı düzeylerinin artırılması yönünde çalışmalar yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır.
References
Sözcü, U. & Türker, A. (2020). Su okuryazarlığı ölçeğinin geliştirilmesi. Third Sector Social Economic Review, 55(2), 1155-1168.
Aydın, F. & Kaya H. (2011). Sosyal bilimler lisesi öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının değerlendirilmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, (24), 229-257.
İlhan, A. (2011). Yeni bir su politikasına doğru. Sosyal Değişim Derneği, İstanbul. https://www.suhakki.org/wp-content/uploads/2012/02/yenibirsupolitikasi.pdf Erişim: 9 Ocak 2020.
Bulut, S. & Şahin, G. (2020). Pedagojik formasyon öğrencilerinin su tüketim davranışları ile su ayak izlerinin incelenmesi. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 53-70.
Ursavaş, N. (2020). Su okuryazarlığının geliştirilmesinde bir kaynak olarak projectwet etkinliklerinin değerlendirilmesi. Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji Dergisi, 77(Ek-4), 219-232.
McCarroll, M. & Hamann, H. (2020). What we know about water: a water literacy review. Water, 12(10), 2803.
Peer, S., Goldman, D., & Yavetz, B. (2007). Environmental literacy in teacher training: Attitudes, knowledge, and environmental behavior of beginning students. The Journal of Environmental Education, 39(1), 45-59.
Wood, G. (2104). Water literacy and citizenship: education for sustainable domestic water use in the east midlans. [Doctoral dissertation] University of Nottingham.
Çamdeviren, Ş. (2014). Bilim ve sanat merkezine (BİLSEM) devam eden üstün yetenekli çocukların anne babalarının karşılaştıkları güçlükler (Sakarya ili örneği). [Yüksek Lisans Tezi] Sakarya Üniversitesi.
MEB (2007). Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi, Talim ve Terbiye Kurulu Şubat 2007 Tarih ve 2593 Sayılı Kararı, Ankara.
MEB (2001). Bilim ve Sanat Merkezleri Yönergesi, Talim ve Terbiye Kurulu Şubat 2001 Tarih ve 370 Sayılı Kararı, Ankara.
Clark, B. (1997). Growing Up Gifted (5. Ed.). Upper Saddle River, New Jersey, Columbus, Ohio: Merrill.
Özerdinç, F. & Hamalosmanoğlu, M. (2021) Ortaokul öğrencilerinin su ayak izi, su farkındalığı ve su okuryazarlığı hakkındaki görüşleri. Anadolu Öğretmen Dergisi, 5(2), 296-315.
Sontay, G. (2013). Üstün yetenekli öğrencilerle akranlarının çevre okuryazarlığı düzeylerinin karşılaştırmalı incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi] Gaziosmanpaşa Üniversitesi
Esen, T. (2011). Üstün yetenekli öğrencilerin çevreye yönelik bilgi ve tutumlarının incelenmesi. [Doktora Tezi] Adıyaman Üniversitesi.
Ilgar, R. (2020). Su okuryazarlığı ve su ayak izi üzerine yaklaşımlar. Journal Of International Social Research, 13(73).
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Pegem Akademi, Ss.90-131, Ankara
Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayıncılık.
Tabachnick B.G. & Fidell, L. S. (2013). Using Multivariate Statistics (Sixth Ed.) Pearson.
Çayır, Ş. (2016). Üstün yetenekli öğrencilerle akranlarının çevreye yönelik tutumlarının ve çevre sorunlarına çözüm önerilerinin karşılaştırmalı incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi] Sakarya Üniversitesi.
Levy, A. R., & Moore Mensah, F. (2020). Learning through the Experience of Water in Elementary School Science. Water, 13(1), 43.
Demir, M. (2009). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinde su bilinci. [Yüksek Lisans Tezi] Kafkas Üniversitesi.
Can, D., Üner, S. & Akkuş, H. (2016). Ortaöğretim öğrencilerinin çevre okuryazarlıklarının belirlenmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(2), 23-35.
Karakaya, F., Ünal, A., Çimen, O. & Yılmaz, M. (2018). Üstün yetenekli öğrenciler ve akranlarının çevre algılarının incelenmesi. Online Fen Eğitimi Dergisi, 3(1): 25-32.
Adıgüzel, A. (2011). Bilgi okuryazarlığı ölçeğinin geliştirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, (17), 15-28.
Fettahlıoğlu, P. (2018). Algılanan çevresel sorunların çevre okuryazarlık düzeyine göre analizi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 404-425.
Ursavaş, N. & Aytar, A. (2018). Okul öncesi öğrencilerinin su farkındalığı ve su okuryazarlıklarındaki gelişimin incelenmesi: proje tabanlı bir araştırma. İnformal Ortamlarda Araştırmalar Dergisi, 3(1), 19-45.
Margaret S. Ewing & Terence J. Mills (1994) Water Literacy in College Freshmen: Could a Cognitive Imagery Strategy Improve Understanding?, The Journal of Environmental Education, 25(4), 36-40, https://doi.org/ 10.1080/00958964.1994.9941963
