Tarsus Şarışıh Hanı’nın özellikleri ve tarihçesi üzerine bir inceleme
Keywords:
Tarsus, Sarışıh Hanı, Osmanlı, Menzil HanıAbstract
Sarışıh Hanı, Tarsus kent merkezinin dışında ve Osmanlı döneminde yapılmış bir menzil hanıdır. Eser, ticari faaliyet gösteren bir yapıdır ve tarihin akışı boyunca genel olarak bu işleviyle hizmet vermiştir. Menzil hanlarının barışta ticaret, savaşta askeri amaçla kullanıldığını göz önünde bulundurduğumuzda Sarışıh Hanı, Kanuni Sultan Süleyman’ın İran ve IV. Murat’ın Bağdat Seferi sırasında askeri amaçla kullanılarak bu işlevini yerine getirmiştir. Han; plan, süsleme, malzeme ve teknik özellikleri açısından oldukça sade bir yapıdır. Eserin kesin olarak ne zaman yapıldığı tarih kesin olarak bilinmese de ilgili kaynaklarda 16. Yüzyılda inşa edildiği bilgisine yer verilmektedir ve 16. Yüzyılda Tarsus Osmanlı topraklarında bulunduğu için dönem olarak Osmanlı dönemine tarihlenen bir Tük-İslam eseridir. Yapı hakkındaki kaynaklardan edindiğimiz bilgiler ışığında bugüne kadar sadece bir defa onarım gördüğü bilgisi mevcuttur. Günümüzde eserin bazı bölümlerinde kısmen de olsa dökülmeler bulunmakla birlikte mevcut haliyle sağlam durumdadır. Şu anda ne geçmişteki ticari işlevi ne de farklı amaç doğrultusunda kullanılmaktadır. Bulunduğu konum itibarıyla hem Tarsus’un kent merkezine hem de ana yollara oldukça uzakta bir yerde konumlanmaktadır.
References
Adıbelli, H. & Durgun, N. (2021). Dünden Bugüne Tarsus. Tarsus Belediyesi Kent Yayınları Alev Dikici Basım (2. Baskı), Adana.
Paydaş, K. (2012). Emeviler ve Abbasiler döneminde önemli bir sugur şehri Tarsus. Ankara Üniversitesi Tarih Araştırmaları Dergisi, 31, (51),165-200. https://doi.org/10.1501/Tarar_0000000512
Alkaç, E. & Kaplan, D. (2017). Bir Başkentin Tarihi ve Anıtları Tarsus. Ege Yayınları, İstanbul.
Poş, A. (2005). Osmanlı döneminde Tarsus (1516-1923), Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5, (1), 246-278.
Öz, H. (2020). Bilinmeyen Tarsus. Alev Dikici Basım (2. Baskı), Adana.
Ayaz, F. H. (2011). Memlüklerin Tarsus’u fethi. İstem, (18), 197-217.
Kılıç, A. (2016). Karamanoğulları’nın Tarsus’ta tutunma mücadelesi ve bölgedeki Anadolu Beylikleri ile olan mücadeleleri. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18, (1), 315-329.
Yıldırım, M. (2006). Tarsus’un dini tarihine tarihsel bir yaklaşım, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6, (2), 101-122.
Durukan, M. (2015). Anazarbus, Aegeai ve Tarsus kentlerinin ticaret yollarıyla bağlantısı, Çukurova Araştırmaları Dergisi, 1, (1), 1-7. https://doi.org/10.18560/cukurova.13
Poş, A. (2010). Osmanlılar döneminde Tarsus, Türk – İslam Kültür ve Medeniyetlerinde Tarsus. Türkiye Diyanet Vakfı Yayın Matbaacılık Ticaret İşletmesi: Ankara, 19-89.
Ünalan, H. S. (Tarihsiz). Tarsus Pozantı yolundaki Sarı Işık (Sarışeyh) kervansarayı, Arkeoidea, (5), 8-12.
Tanrıverdi, H. G. (2006). Tarsus’ta Türk – İslam Mimarisi. Yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri
Ünalan, H. S. (2009). Tarsus – Pozantı yolu üzerindeki Sarı Işık (Sarışeyh) zaviyesi (Kervansaray, Cami, Türbe) ve Çeşme. XI. Ortaçağ – Türk Dönemi Kazı Sonuçları ve Sanat Tarihi Araştırma Sempozyumu, 8, 413-426.
Duru, K. (2010). Tarsus Kitabeleri, Türk – İslam Kültür ve Medeniyetlerinde Tarsus. Türkiye Diyanet Vakfı Yayın Matbaacılık Ticaret İşletmesi, Ankara, 365-387.
Bakkal, A. (2019). Antalya Selçuklu kervansarayları. Türk Akademik Araştırmaları Dergisi, 4, (4), 521-570. https://doi.org/10.30622/tarr.644055
Baş, A. (1995). Beylikler dönemi hanlarında uygulanan plan şemaları, 9. Milletlerarası Türk Sanatları Kongresi Bildirileri, 1, 275-288.
Karpuz, H. (2009). Türk Kültür Varlıkları Envanteri 70 – Karaman. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Tarih Kurumu Yayınları, 27, 13, Ankara
Baş, A. (1989). Beylikler Dönemi Hanları. Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya
Kunduracı, O. (2017). Konya – Alanya güzergahındaki Selçuklu kervansaraylarının Eşrefoğlu Beyliğine sunduğu katkılar. USAD, (6), 181-208.
